در روزهایی که شبکههای اجتماعی مرز بین حریم خصوصی و نمایش عمومی را هر روز کمرنگتر میکنند، نام هایدی کلوم (Heidi Klum)، سوپرمدل ۵۱ ساله آلمانی، دوباره به صدر اخبار بازگشته است. دلیلش؟ انتشار مجموعهای از عکسهای جدید برای برند لباس زیر Intimissimi که او در آن، در کنار دخترش لِنی کلوم (Leni Klum) – مدل ۲۰ ساله و فرزندش از مدیر معروف فرمول یک، فلاویو بریاتوره – در قابهایی بسیار صمیمی و چالشبرانگیز ظاهر شدهاند.
اما این بار، برخلاف دفعات قبل، واکنشها تنها به تحسین استایل یا زیبایی مادر و دختر خلاصه نشده؛ بلکه موجی از انتقادها درباره مرزهای اخلاقی، تربیتی و روانی را به راه انداخته است. کاربران فضای مجازی از «عجیب و ناخوشایند» بودن این همکاری سخن میگویند و روانشناسان درباره تأثیرات درازمدت چنین پروژههایی هشدار میدهند.
جنجالی که تمام نمیشود: وقتی سوپرمدل ۵۱ ساله، دخترش را با لباس زیر به خط میکند!
«پسر کو ندارد نشان از پدر…» یا در این مورد، «دختر کو ندارد نشان از مادر!». این ضربالمثل قدیمی، به نظر میرسد مانیفست زندگی هایدی کلوم (Heidi Klum)، سوپرمدل افسانهای آلمانی باشد. هایدی ۵۱ ساله، این جمله را به معنای واقعی کلمه، به خصوص در مورد ژست گرفتن با لباس زیر به همراه دخترش، اجرا میکند.

جای تعجب نیست که دختر او، لنی کلوم (Leni Klum) ۲۰ ساله، قدم در راه مادر مشهورش گذاشته و ورودی طبیعی به دنیای بیرحم مد و مدلینگ داشته است. اما چیزی که جهان را شوکه کرده، روشی است که هایدی برای «کمک کردن» به دخترش انتخاب کرده است؛ روشی که بسیاری آن را «عجیب، حالبهمزن و آسیبزا» توصیف کردهاند.
این هفته، این زوج مادر و دختری بار دیگر طوفان به پا کردند. هایدی و لنی در جدیدترین کمپین برند لوکس لباس زیر ایتالیایی، اینتیمیسیمی (Intimissimi)، در کنار یکدیگر ایستادند و در حالی که تنها لباسهای زیر توری بدننما به تن داشتند، ژست گرفتند. این تصاویر، بلافاصله اینترنت را منفجر کرد و بحثهای داغی را در مورد مرزهای اخلاقی و روانی در روابط مادر و دختری به راه انداخت.

تاریخچه یک جنجال: از نوجوانی لنی تا امروز
این اولین باری نیست که این دو، در حالی که «تقریباً هیچ لباسی به تن ندارند» (wearing next to nothing)، با هم عکس میگیرند. این روند جنجالی در سال ۲۰۲۲ آغاز شد. در آن زمان، هایدی ۴۹ ساله بود و لنی، که دختر فلاویو بریاتوره (Flavio Briatore)، میلیاردر و غول فرمول یک است، هنوز یک نوجوان (Teenager) محسوب میشد.

از همان ابتدا، طرفداران و منتقدان از این اقدام شوکه شدند. کامنتها زیر پستهای مشترک آنها سرازیر شد:
«کدام مادر نرمالی حاضر میشود همراه با دخترش با لباس زیر ژست بگیرد؟»
«عجیب و حالبهمزن (Cringe and weird). من هرگز چنین کاری با مادرم نمیکنم.»
«این سوءاستفاده تجاری از بدن یک نوجوان نیست؟»
اما به نظر میرسد هایدی کلوم در برابر این انتقادات، زرهی فولادین به تن کرده است. او نه تنها این «ترولها» را نادیده میگیرد، بلکه در اقدامی که دهنکجی آشکار به منتقدان تلقی میشود، در کمپین تبلیغاتی اخیر اینتیمیسیمی، مادر ۸۰ سالهی خود، ارنا (Erna)، را نیز وارد صحنه کرده است! گویی میخواهد بگوید این یک سنت خانوادگی سه نسلی است.

شلیک روانشناس: این اقدام «آسیبزا» و «گیجکننده» است!
در حالی که هایدی کلوم ممکن است قصد داشته باشد «اعتماد به نفس» و «ارتباط عمیق» با دخترش را جشن بگیرد، انجام این کار در چنین محیط خصوصی و «سکسی»، نگرانیهای جدی را در مورد «مرزها، خودانگاره و حریم خصوصی» ایجاد کرده است.
اِما کِنی (Emma Kenny)، روانشناس برجسته و متخصص در امور والدین، در تحلیلی تکاندهنده، به تشریح آسیبهای روانی این اقدام پرداخته است.

۱. تاری مرزهای حیاتی (Blurring Crucial Boundaries)
اِما کنی توضیح میدهد: «اول از همه، نوجوانان (و جوانان در آستانه بزرگسالی) در مرحلهای هستند که در حال یادگیری ارزشگذاری برای خود، هویتیابی و درک مرزهای شخصی هستند. والدین، اغلب اولین الگوی یک جوان برای احترام به خود و روابط سالم هستند.»
او هشدار میدهد: «زمانی که یک مادر و دختر، عکسهای اینچنین باز و بدننما را به صورت عمومی به اشتراک میگذارند، میتواند این مرزهای حیاتی را تار و مخدوش کند. این کار سیگنالهای متناقضی در مورد اهمیت ظاهر فیزیکی برای کسب اعتبار و تأیید اجتماعی ارسال میکند.»
۲. گره زدن «ارزش» به «ظاهر» (Linking Self-Worth to Appearance)
به گفته این روانشناس، این نوع قرار گرفتن در معرض دید عمومی میتواند باعث شود لنی «احساس آسیبپذیری و زیر ذرهبین بودن» کند.
کنی ادامه میدهد: «در حالی که هایدی ممکن است اشتراکگذاری عکسهای خصوصی با دختر جوانش را چیزی برای جشن گرفتن ببیند، این نوع اقدامات پتانسیل آن را دارند که با بزرگتر شدن دخترش، برای او گیجکننده و بالقوه آسیبزا (Traumatising) باشند؛ به خصوص با توجه به مرحله فعلی رشد عاطفی و روانی او.»
«برای نوجوانان به اندازه کافی سخت است که سعی کنند جایگاه خود را در جهان پیدا کنند.» – اِما کنی، روانشناس
او میگوید: «نوجوانان هنوز در حال شکل دادن به هویت خود هستند و این [اقدام] میتواند منجر به احساس ناراحتی یا اضطراب در مورد ظاهرشان شود. این پیام، هرچند ناخواسته، ممکن است این باشد که ظاهر فیزیکی و تأیید عمومی (Public Approval) به هم گره خوردهاند.»
۳. حس پایدار «نقض حریم» و مشکلات آینده (Lingering Sense of Violation)
اِما کنی به آیندهای اشاره میکند که شاید لنی از این تصاویر پشیمان شود:
«در آینده، او ممکن است با مرزهای شخصی خود دچار مشکل شود یا حس پایداری از نقض حریم (Violation) را احساس کند، زیرا ممکن است در زمان نوجوانی (آغاز این کمپینها) به طور کامل پیامدها یا رضایت واقعی برای اشتراکگذاری این تصاویر را درک نکرده باشد.»
این روانشناس نتیجه میگیرد: «این میتواند بر احساس ارزشمندی او تأثیر بگذارد، او را مستعدتر کند تا به دنبال تأیید بیرونی باشد یا برای انطباق با استانداردهای متمرکز بر ظاهر، احساس فشار کند؛ چیزی که میتواند اثرات ماندگاری بر سلامت روان او داشته باشد.»
۴. فرسایش حریم خصوصی و فشار شبکههای اجتماعی (Erosion of Privacy)
این روانشناس تأکید میکند که اشتراکگذاری این نوع تصاویر میتواند مفهوم «حریم خصوصی» را از بین ببرد و به یک دختر جوان بیاموزد که «بدن او چیزی برای نمایش است، نه برای احترام.»
کنی میگوید: «نوجوانان در حال حاضر مجبورند با فشارهای همسالان و شبکههای اجتماعی در مورد ظاهرشان دست و پنجه نرم کنند. بنابراین، وقتی اقدامات والدینشان، نمایش عمومی را به جای اطمینان درونی تقویت میکند، میتواند احساس امنیت و ارزشمند بودن (فراتر از ظاهر) را برای جوانان دشوار سازد.»

و اما لنی: «لبریز از هیجان بودم، حتی ذرهای عصبی نشدم!»
در حالی که روانشناسان و منتقدان در حال نواختن زنگ خطر هستند، خودِ لنی کلوم ۲۰ ساله، تصویری کاملاً متفاوت از ماجرا ارائه میدهد. به نظر میرسد او نه تنها «قربانی» این ماجرا نیست، بلکه با آغوش باز به استقبال آن رفته است.
لنی کلوم که اکنون با ثروت تخمینی حدود ۳ میلیون پوند، در نوع خود یک ستاره محسوب میشود، بارها از این تجربه دفاع کرده است. او در مصاحبهای با مجله People گفت:
«من همیشه همراه مادرم به محل کارش میرفتم و با خودم فکر میکردم، ‘این کار چقدر باحال و فوقالعاده به نظر میرسد’. او هنگام کار کردن واقعاً خوشحال به نظر میرسید. من حتی با لوازم آرایشی که آرایشگرش میآورد، بازی میکردم.»
رویاهای لنی زمانی به واقعیت پیوست که در سن ۱۶ سالگی، همراه با مادر سوپراستارش، روی جلد مجله Vogue آلمان قرار گرفت.
لنی در مورد آن تجربه میگوید: «اینکه اولین کار من، جلد مجله Vogue بود، واقعاً دیوانهکننده است. داشتن مامان در کنارم، آن را به یک لذت مطلق تبدیل کرد. آن روز، یک روز درخشان بود. من حتی ذرهای عصبی نبودم، فقط لبریز از هیجان بودم.»
این اظهارات، دقیقاً در تضاد با تحلیل روانشناس قرار میگیرد و جنجال را پیچیدهتر میکند. آیا لنی واقعاً از این کار لذت میبرد و این بخشی از «توانمندسازی زنانه» (Empowerment) در خانواده کلوم است؟ یا او آنقدر در سایه سنگین مادر سوپرمدل خود و فشارهای صنعت مد غرق شده که قادر به تشخیص «مرزهای تار» و «آسیب روانی» که دکتر کنی به آن اشاره میکند، نیست؟
کدام مادر معمولی چنین کاری میکند؟
یکی از کاربران در شبکه X (توییتر سابق) نوشته است:
«کدام مادر معمولی کنار دخترش در لباس زیر ژست میگیرد؟ حتی اگر مدل باشند، این تصاویر بیش از حد خصوصی است.»
کاربر دیگری گفته:
«این بیشتر شبیه مرز محوشده بین مادری و رقابت مدلهاست تا یک کمپین مد.»
در مقابل، برخی دیگر از کاربران از این حرکت دفاع کردهاند و آن را نمادی از اعتمادبهنفس زنانه و آزادی بیان در مد دانستهاند. یکی از طرفداران نوشت:
«هایدی دارد نشان میدهد که زیبایی سن ندارد، و مادر و دختر میتوانند در کنار هم بدرخشند.»
اما آیا واقعاً ماجرا فقط درباره «زیبایی و اعتمادبهنفس» است؟
این نخستین بار نیست که عکسهای مادر و دختر در صنعت مد واکنشهای منفی به همراه دارد. در سالهای اخیر، چهرههایی مانند کیت ماس و کایا گربر، یا سیندی کرافورد و دخترش کایا، نیز با همکاریهای مشابه در برندهای مد ظاهر شدهاند. با این حال، تفاوت اصلی در این است که هایدی کلوم بهطور آگاهانه مرز بین مادری و مدلینگ را به چالش میکشد.
او پیشتر در مصاحبهای گفته بود:
«من و دخترم با هم بزرگ میشویم. وقتی کار میکنیم، حس رقابت نیست؛ حس الهام گرفتن از یکدیگر است.»
اما بسیاری از منتقدان معتقدند که حتی با چنین نیت مثبتی، نمایش بدن در قالب رابطه مادر و دختر میتواند در جوامع سنتیتر، مانند آلمان یا حتی آمریکا، حساسیتبرانگیز باشد.
در فضای فارسیزبان نیز کاربران واکنشهای دوگانهای داشتند. برخی گفتند «این فقط تبلیغ است و نباید زیادی حساس شد»، در حالیکه عدهای دیگر معتقد بودند «این اقدام برای لایک و بازدید بیشتر، مرزهای اخلاقی را درهم شکسته است.»
فارغ از این حواشی، لِنی کلوم با سرعتی چشمگیر در حال تثبیت جایگاه خود در صنعت مد است. او در ۱۶ سالگی روی جلد مجله Vogue Germany در کنار مادرش ظاهر شد و از همان زمان به عنوان یکی از چهرههای نسل جدید مدلینگ شناخته شد.
در مصاحبهای با مجله People، لنی گفته بود:
«من همیشه مادرم را سر صحنهها میدیدم و از بچگی عاشق دنیای مد بودم. حالا حس میکنم وقتش رسیده مسیر خودم را بسازم.»
با وجود تمام انتقادها، او حالا بیش از ۱.۹ میلیون دنبالکننده در اینستاگرام دارد و برندهای مطرح اروپایی در صف همکاری با او هستند.
جنجال کمپین اینتیمیسیمی، یک نبرد کلاسیک بین دو دیدگاه است: از یک سو، مادری که معتقد است در حال جشن گرفتن بدن، اعتماد به نفس و انتقال میراث خود به دخترش است؛ و از سوی دیگر، منتقدان و روانشناسانی که این اقدام را یک «سکسوالیته» نامناسب، «سوءاستفاده تجاری» و «آسیب روانی» بلندمدت برای جوانی میدانند که هنوز در حال شکلدهی به هویت خود است.
سوال اصلی اینجاست: آیا هایدی کلوم در حال ساختن یک سوپرمدل قدرتمند دیگر است، یا در حال شکستن مرزهایی است که هرگز نباید بین یک مادر و دختر شکسته شوند؟
در نهایت، شاید هایدی کلوم فقط میخواسته عشق و نزدیکی میان مادر و دختر را جشن بگیرد، اما دنیای امروز هر تصویر را از صد زاویه میبیند و قضاوت میکند. حرکتی که برای او شاید تنها یک پروژه هنری بوده، برای عدهای دیگر نماد زوال مرزهای اخلاقی در عصر اینفلوئنسرها است.
چه او را تحسین کنیم و چه سرزنش، هایدی کلوم بار دیگر ثابت کرده است که نامش همچنان مترادف با جسارت، بحث و توجه جهانی است — درست همان چیزی که دنیای مد از او میخواهد.

